Bảo tàng Guggenheim Bilbao ra đời với mục đích trở thành trung tâm nghệ thuật đương đại quốc tế, đưa tới công chúng trên thế giới những tác phẩm nghệ thuật thuộc dòng nghệ thuật Âu – Mỹ thế kỷ 20. Các tác phẩm đều thuộc sưu tập của quỹ nghệ thuật Solomon R.Guggenheim.

Guggenheim Museum Bilbao được đặt ra những tiêu chí thiết thực và cụ thể: mang đến và diễn giải cho công chúng nghệ thuật đương thời với mục đích nuôi dưỡng và định hướng giáo dục về thẩm mỹ. Những tác phẩm chính của bảo tàng thuộc bộ sưu tập từ những nghệ sĩ tài danh thế giới trong khoảng 40 năm cuối thế kỷ 20. 

Ý tưởng kiến trúc của Guggenheim Bilbao ngay từ ban đầu đã được cân nhắc về mặt hình thức nhằm đề cao yếu tố con người. Yếu tố đó được biểu hiện qua đường nét thiết kế tuyệt vời mang đậm chất ngẫu hứng của người nghệ sĩ. Tinh thần thiết kế chính là sự tiếp nối với công trình bảo tàng Solomon tại Fifth Avenue New York. Kiến trúc sư bậc thầy Frank O. Gehry tiếp tục được tin tưởng với nhiệm vụ đặt một dấu ấn tại Bilbao. Công trình không chỉ lớn hơn Guggenheim Museum New York mà nó còn phản ánh được tinh thần, bộ mặt kinh tế đời sống của một thành phố công nghiệp đang chuyển mình trở thành một tâm điểm mới của châu Âu. Quan sát công trình ta dễ dàng nhận thấy một tinh thần “phá cách trong kiến trúc” mà Frank O. Gehry đã làm tại Solomon R. Guggenheim NewYork. 

Công trình là sự sắp xếp các mảng khối đặt cạnh nhau, vật liệu đá tạo nên các khối hình học trên diện rộng và là chất liệu chính của các phòng chức năng. Khối nhà trung tâm được bọc một lớp vỏ titanium kết hợp với những bức tường kính khổng lồ. Hiệu ứng kết hợp chất liệu và mảng khối khiến tòa nhà như thể đang chuyển động quanh trục của nó với những đường cong liên tục. Ấn tượng mang lại là một công trình kiến trúc to lớn, một tòa nhà mang tính thời trang được tạo ra với một cấu trúc, bố cục lạ thường. Sự khác biệt tạo ra bởi kết hợp chất liệu mới và không thể chê với các mảng khối hết sức rõ ràng. Vòng ngoài của công trình là những bố cục khối vuông với vật liệu đá. Hình thái chuyển động đạt cao trào ở khối kiến trúc trung tâm với những mảng cong liên tiếp bọc titanium. Ý tưởng về những trang từ điển nghệ thuật dần mở được sắp xếp theo trình tự thời gian, ý nghĩa hơn khi vật liệu đá của các khối vuông đem lại chiều sâu và sự chắc chắn. Cảnh quan mạnh mẽ của công trình có được do sự hoàn hảo trong thi công, phải kể đến những nghệ sĩ đã lao động miệt mài với chín khối nhà triển lãm là chín module cong bọc titanium có hình dạng bất thường, to lớn và ngoạn mục. 

Kiến trúc nội thất của công trình cực thoáng. Tất cả đều hướng tâm và kết thúc bởi một mái vòm titanium. Ánh sáng mặt trời tỏa đều vào nội thất nhờ bức tường kính khổng lồ. Với góc quan sát từ bên trong, tính kết nối mở tung và trời xanh được làm dịu và rõ nét hơn bởi lớp kính lọc tại tâm đỉnh mái nhà.

Toàn cảnh công trình bên dòng sông Nervion. Kiểu dáng của các khối cho người xem liên tưởng đến Fernand Leger (họa sĩ Pháp trường phái công nghiệp đầu thế kỷ 20), khối nhà trung tâm bọc titanium phản chiếu màu sắc của bầu trời với các góc nghiêng khác nhau tạo cho bề ngoài vẻ đẹp của sự chuyển động không ngừng. Bên trái là cây cầu La Salve

Bảo tàng có nhiều không gian đặc biệt dành cho sắp đặt đương đại. Những nghệ sĩ đương đại Tây Ban Nha và xứ Basque với tài năng và danh tiếng của mình đã được bảo tàng lưu giữ và trưng bày các tác phẩm nhằm đưa đến công chúng những giá trị nghệ thuật bền vững. Các không gian chức năng của công trình hết sức độc đáo, sáng tạo và thực tiễn. Một hệ thống cầu thang vòng trong trục công trình và một cầu thang máy bằng kính trong suốt đã kết nối 19 khu trưng bày rất phong phú từ không gian vuông vắn truyền thống đến những không gian có hình dạng đặc biệt. Các tác phẩm đương đại và tác phẩm hoành tráng được dành cho những không gian trưng bày đặc biệt với chiều rộng 30m và kéo dài suốt 130m, được thể hiện bằng một không gian tự do vô cùng ấn tượng. Cách thiết kế đó chính là điểm năng động và nổi trội của Guggenheim Bilbao, một công trình đồng nhất cả về tư duy, hình thái kiến trúc và nội dung trưng bày. Cấu trúc không gian đã đạt đỉnh điểm khi hòa hợp cùng hình dáng cây cầu với những nét cắt được tạo bởi các khối hợp kim trung tâm của công trình.

Tòa nhà đã trở thành biểu tượng của Bilbao bởi vẻ đẹp cô đọng và độc đáo với một tư duy kiến trúc của tương lai bằng hình dáng uyển chuyển của một bông hoa thép. Tòa nhà như một biểu tượng của một thành phố công nghiệp, đậm đà và mạnh mẽ bên vẻ đẹp quyến rũ của dòng sông Nervion. Công trình đã khẳng định vị thế quan trọng của các công trình kiến trúc công cộng trong sự phát triển toàn diện của một thành phố.